1. Enkele principes van het brein
1. Nieuwe informatie wordt sneller en gemakkelijker opgenomen en opgeslagen als die kan worden gekoppeld aan informatie die we al kennen.
Als je nieuwe leerstof dus kunt aanhaken aan reeds gekende leerstof, dan wordt die nieuwe informatie makkelijker opgeslagen in het langetermijngeheugen.
2. De waarneming wordt beïnvloed door wat iemand al weet.
Men ziet als het ware wat we al kennen/weten. Heb je bijvoorbeeld al een uitgebreid kennisschema over een onderwerp, dan kan een bijkomend artikel, interview, etc. heel makkelijk worden geïntegreerd in jouw bestaand kennisschema. Voor iemand die niets van dat onderwerp afweet, is het veel moeilijker om die informatie ergens aan te haken of op te slaan. Een leerkracht is in dat opzicht te vergelijken met een expert, waar de leerling een beginner is.
3. Er is een verschil tussen leren en presteren.
Leren betekent het daadwerkelijk verwerken van de leerstof en nadien, op langere termijn, deze kennis kunnen inzetten en transfereren in andere contexten. Meteen na enkele driloefeningen aantonen dat je een definitie kent, is dus eerder een voorbeeld van presteren. Mits voldoende oefenen, spreiding in tijd én leren uit moeilijkheden en fouten, komt men tot langetermijnleren.
4. Dunning-Kruger effect
Dit is een cognitieve bias waarbij je jouw daadwerkelijke prestaties overschat. Een persoon die relatief onwetend is in een bepaald onderwerp is weinig tot niet in staat om de eigen incompetentie te herkennen. Deze combinatie van laag zelfbewustzijn en laag cognitief vermogen zorgt ervoor dat de eigen vaardigheden worden overschat. En andersom werkt het precies hetzelfde. Personen die een hoge kennis hebben over een bepaald onderwerp, onderschatten hun eigen vaardigheden, omdat ze die van anderen te hoog inschatten.
Een van de problemen waarom veel mensen slecht presteren is dat ze simpelweg niet weten dat ze het beter zouden kunnen doen of hoe een echt geweldige prestatie eruit ziet.
Als leerkracht kan gewerkt worden om dit effect te bestrijden. Denk hierbij aan:
- Zet goede leerstrategieën in om tot duurzaam leren te komen.
Wanneer iemand immers beter wordt in een vaardigheid, volgt het besef hoe weinig men tevoren wist en hoeveel er nog te leren valt. - Formuleer duidelijke leerdoelen.
- Geef gerichte feedback.
- Oefen je leerlingen in het leren inschatten van zichzelf!
5. Dual coding
Woord en beeld combineren, is goed voor élk brein.
2. Drie pijlers van leren leren
- Schat jezelf als student of als leerkracht in op basis van onderstaande checklist over de drie pijlers van leren leren.
- Formuleer vervolgens minstens 1 actiepunt voor jou om sterker te staan binnen deze pijlers.